Hà Nội trong suốt chiều dài lịch sử đã trải qua bao thăng trầm với nhiều lần thay đổi, điều chỉnh địa giới hành chính nhằm đáp ứng những yêu cầu của mỗi giai đoạn. Trước thực tế phát triển của Thủ đô và đất nước trong tình hình mới, Quốc hội khóa XII đã thông qua Nghị quyết số 15 về điều chỉnh địa giới hành chính thành phố Hà Nội, đây là lần điều chỉnh mở rộng Thủ đô với quy mô lớn nhất từ trước tới nay. Theo đó, kể từ ngày 1/1/2008, hợp nhất toàn bộ diện tích tự nhiên là và dân số của tỉnh Hà Tây, toàn bộ huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phúc và 4 xã thuộc huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình về thành phố Hà Nội. Tiếp đó, ngày 7/12/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 32/NQ-CP về việc Điều chỉnh địa giới hành chính huyện Từ Liêm để thành lập 02 quận Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm bao gồm 23 phường thuộc thành phố Hà Nội. Đến thời điểm hiện nay, Hà Nội có 30 quận, huyện, thị xã với 584 xã, phường, thị trấn. Hà Nội trở thành thành phố có quy mô và diện tích lớn nhất nước ta. Đây chính là một trong những điều kiện để quy hoạch và phát triển Hà Nội với đầy đủ chức năng và vị thế của một thủ đô văn minh, hiện đại.

Với mong muốn có được những thông tin khái quát về các đơn vị hành chính trên địa bàn thành phố Hà Nội, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội đã báo cáo Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và được phê duyệt chương trình, kế hoạch biên soạn cuốn sách Xã, phường, thị trấn Hà Nội. Việc biên soạn đề tài này đã góp phần bổ sung thêm nguồn tư liệu thực tế về thủ đô Hà Nội kể từ sau khi mở rộng địa giới hành chính. Cuốn sách là sự bổ sung cần thiết, có ý nghĩa khoa học và thực tiễn đáp ứng các tiêu chí của mảng sách Kinh tế - Văn hóa - Xã hội thuộc Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến.

Có thể nói, đây là công trình được biên soạn trên cơ sở khảo sát thực tế số liệu từ các địa phương, do vậy tập thể tác giả đã xây dựng những nội dung tương đối ngắn gọn và khái quát về những thông tin cơ bản về các xã, phường, thị trấn như: khái lược về quá trình hình thành và phát triển, những thành tích nổi bật, và tiềm năng về phát triển kinh tế -văn hóa - xã hội của địa phương... Với tính chất như vậy đây là công trình nghiên cứu biên soạn có tính chất thực tiễn giống như một cuốn cẩm nang tra cứu thông tin về các đơn vị hành chính của thành phố Hà Nội hiện nay. Qua đó bước đầu đáp ứng nhu cầu nghiên cứu và tìm hiểu về các đơn vị hành chính xã phường, thị, trấn Hà Nội từ sau mở rộng địa giới hành chính năm 2008.